Na studijskom putovanju „Memory Lab – Od Sarajeva do Strazbura”, koje svetu šalje sliku svetu o zajedništvu ljudi iz najrazličitijih država. i Kraljevo je imalo svoju predstavnicu
Nastavnica istorije u školama OŠ „Petar Nikolić” Samaila i OŠ „Jovan Cvijić” Sirča Zorica Šćepanović, zajedno sa trideset i pet predstavnika memorijalnih centara, muzeja, arhiva, inicijativa i pojedinaca koji se bave kulturom sećanja, memorijalizacijom i suočavanjem sa prošlošću, bila je učesnica desetog studijskog putovanja „Memory Lab” – Od Sarajeva do Strazbura.
„Memory Lab” je naziv za transevropsku platformu razmene u oblasti istorije i sećanja. Glavni ciljevi ove inicijative koja je počela 2010. godine u Sarajevu su produbljivanje zajedničkog znanja, razmena iskustva i osnaživanje konstruktivnih pristupa suočavanju s prošlošću.
Zorica kao aktivistkinja na polju sećanja već drugi put učestvuje u „Memory Lab” studijskom putovanju, jer je 2019. godine bila učesnica radionica u Albaniji. Uža polja njenog interesovanja su holokaust, genocid i masovni zločini, totalitarni režimi, borba protiv fašizma, nacionalizma, antisemitizma i istorijskog revizionizma.
Grupa sastavljena od polaznika iz Francuske, Nemačke, Italije, Rumunije, Kosova, BiH, Albanije, Makedonije, Crne Gore, Hrvatske i Srbije imala je priliku da istražuje grad Strazbur, Istorijski arhiv, Evropski parlament, Kehl, Hartmannswillerkopf (francusko-nemački memorijal posvećen Prvom svetskom ratu), Schirmeck Memorial, Struthof i Verden.
Može se reći da je Alzac ključna regija francusko-nemačke i uopšte evropske istorije. Turbulentna istorija, počevši od perioda Svetog rimskog carstva, zatim pripadnost Francuskoj 1648. godine, pa nemačkom carstvu sve do kraja Prvog svetskog rata kada je regija pripojena Francuskoj. Region je ponovo pripojen Nemačkoj 1940. godine, da bi Francuska ponovo preuzela kontrolu nad pokrajinom 23. novembra 1944. godine.
– Što se tiče Hartmannwillerkopfa – francusko nemačkog memorijala posvećenog Prvom svetskom ratu, za mene kao nastavnicu koja često sa učenicima diskutuje o životu u rovu, najinteresantnije je bilo hodati rovovima iz Velikog rata. Biti gošća alzaškog Istorijskog arhiva je čast. Imali smo priliku da vidimo kako se čuva različita građa, sa različitim temperaturama po depoima, ali i kako se radi sa decom kada dolaze u posete. Inače, u svim muzejima i memorijalima koje smo posetili, možete videti posetioce, od dece do najstarijih – kaže za portal Krug Zorica Šćepanović.
Širmek je lokacija Memorijalnog muzeja Alzas-Mozel. Stanovnici ove regije su od 1870. godine menjali nacionalnost četiri puta.
Od 1940. do 1945. godine Alzac i Mozel su bili jedini delovi Francuske koji su bili pripojeni Trećem rajhu. Ovo mesto nudi jedinstvenu istorijsku lekciju o ujedinjenoj Evropi.
Natzweiler Struthof je nacistički koncentracioni logor otvoren 1.maja 1941. godine. Težinu istorije ovog logora možete videti kroz postojanje krematorijuma i kroz svedočanstva o medicinskim eksperimentima i krajnje brutalnim postupcima koji su izvođeni nad ljudima koji su tu dovođeni iz raznih krajeva. Na ovom mestu život je izgubilo i 820 Jugoslovena.
Verden je mesto jedne od najkrvavijih bitaka iz Prvog svetskog rata, na Zapadnom frontu, između Nemačke i Francuske. Mesto sa ogromnim brojem žrtava i sa nezamislivim užasima rata. Učesnici studijskog putovanja posetili su groblje, tvrđavu i muzej.
Takođe, uz stručno vodjstvo hodali su mestom koje je nekada bilo grad, pre nego što ga je u bombardovanju uništila nemačka vojska.
– U okviru programa imali smo priliku da pogledamo dokumentarni film „Povratak u Višegrad“ čija je autorka Julie Biro, jedna od učesnica, studijskog putovanja. Sa autorkom smo i diskutovali o njenom filmu koji, prati priču bivšeg direktora škole i učiteljice o njihovom ratom uništenom detinjstvu. Oni kreću na dug i inspirativan put da posle dvadeset i pet godina ponovo okupe svoje bivše učenike, sada odrasle ljude koji su izgubili svaki kontakt – kaže Šćepanović.
Prema njenim rečima – svaki dan boravka u Evropskom omladinskom centru započinjali su razgovorima o prethodnom danu i novim izazovima: “Kako zainteresovati mlade ljude za konstruktivan rad na sećanju? Šta rat u Ukrajini znači u našem radu na polju sećanja“.
– Smatram „Memory Lab” veoma važnom i jedinstvenom platformom. Osim što imamo prilike da učimo i posetimo važna istorijska mesta, razmenimo iskustva i planove o budućem radu, šaljemo sliku svetu o zajedništvu ljudi koji dolaze iz najrazličitijih država, sa teškim i bolnim lekcijama iz prošlosti. Svako svojim ličnim primerom u svojoj maloj ili velikoj sredini može dati veliki doprinos u stvaranju boljeg, pravednijeg i mirnijeg društva – reči su Zorice Šćepanović koja za kraj želi da se zaučešće u Memory Lab programu zahvali Nikolas Molu (Crossborder factory Berlin) i ostalim organizatorima: Centar za primenjenu istoriju – Beograd, Historijski muzej BiH, RYCO, Franco-German Youth Office, Archives d Alsace, Rue de la Mémoire Strasbourg.
M. M. D.
