18. oktobar 2016.
Kraljevo godišnjicu oslobođenja u I svetskom ratu obeležava 22. X; taj dan 1918. bio je datum kada je srpska vojska bez borbe ušla u gotovo pusto naselje na obalama Ibra, znate li zašto?
Pre 98 godina, 22. oktobra, za Kraljevčane je završen Prvi svetski rat. U grad je ušla srpska vojska, pa je datum u istoriji ostao zabeležen kao Dan oslobođenja Kraljeva u Velikom ratu. Pre dve godine lokalna samouprava u gradu na Ibru počela je da obeležava taj dan u znak sećanja na srpske vojnike, koji su prošli sve strahote rata kakav svet do tada još nije video i doživeli da u Kraljevo uđu sa srpskim barjakom. Kraljevo je jedan od retkih gradova u Srbiji koji se, čuvajući tu uspomenu, poklanja senima mrtvih predaka.
Posle proboja Solunskog fronta u septembru 1918. godine srpska vojska je, oslobodivši Makedoniju i južne delove Srbije, krajem oktobra – stigla do Kraljeva.
U večernjim satima 22. oktobra 1918. u grad je ušla konjička patrola kapetana Bogdana Jevtovića, kako bi ispitala teren, jer je, pretpostavljali su, Kraljevo još bilo u rukama Austrijanaca i Nemaca. Na Pljakinom šancu bilo je 12 topova, pa je konjička patrola trebalo da ispita da li se okupator i dalje nalazi u gradu.
– Kada su srpski vojnici utvrdili da u Kraljevu više nema austrijskih i nemačkih trupa, povukli su se u Robnicu, obavestili komandanta Bogdana Jevtovića i sutradan je srpska jedinica ušla u Kraljevo – kaže istoričar Miloljub Arsić.
Grad je bio opustošen, jer je najveći broj stanovnika zbog nemaštine i gladi napustio Kraljevo.
– Da bi preživeli teške dane, otišli su u okolna sela, pa u samom gradu nije bilo više od 2.500 stanovnika – ističe Arsić.
Nemci i Austrijanci su, kada je postalo jasno da gube rat, povlačeći se, pravili nepregledne kolone od Kragujevca do Beograda. Želeli su neprijateljski vojnici da se što pre prebace preko Save i Dunava, smatrajući da ih srpske trupe neće goniti na bivšoj teritoriji Austrougarske, ali su se, kako se ispostavilo, u toj proceni – sasvim prevarili. Sve ostalo – danas je istorija
. M.M.D.
