Prisustvo Žičkom duhovnom saboru doživljavam kao povratak kući, poručio je, nekada Kraljevčanin, a danas jedan od najznačajnijih savremenih srpskih pripovedača dr Vladimir Pištalo, koji je manifestaciju zvanično i otvorio
Prvi put je manifestacija Preobraženje organizovana 1992. godine, u okviru XIX takmičenja sela Srbije, na inicijativy članova Književnog kluba, a danas je u široj i stručnoj javnosti Srbije poznata po sadržajima, koji uspostavljaju plodotvornu vezu između savremenog stvaralaštva i našeg kulturnog nasleđa. O tome svedoči i bogat program koji su ove godine priredili Narodna biblioteka „Stefan Prvovenčani”, Narodni muzej Kraljevo i Književni klub Kraljevo.
Kao predsednik Organizacionog odbora manifestacije prisutnima se obratio gradonačelnik Kraljeva dr Predrag Terzić koji je ocenio da je Žički duhovni sabor manifestacija po kojoj je Kraljevo prepoznatljivo u celoj Srbiji, a u isto vreme – jedna od najznačajnijih kulturnih manifestacija koje se održavaju u vreme Preobraženja.
– Značaj i ugled potvrđuje nižući godine i decenije neprekidnog postojanja ispunjenog bogatim programom, koji se s vremenom proširuje – ocenio ej Terzić.
I ove godine organizovan je naučni skup ‘Publicistika u razvoju društva i države 2’, čiji su organizatori, uz Narodni muzej Kraljevo, Pravni fakultet Univerziteta u Beogradu i Institut za političke studije iz Beograda. Naši naučnici iz čitave Srbije imaće pomoć od naučnih radnika iz zemalja u okruženju,
– Očekujem da će Žički duhovni sabor ubuduće trajati više dana i okupiti sve naše ustanove kulture i sve koji vole Kraljevo, kulturu i žele da pomognu da ova manifestacija iz godine u godinu sve više napreduje – istakao je Terzić, koji je, kao i prošle, i ove godine – jedan od učesnika naučnog skupa.
Žički duhovni saobr 2022. otvorio je, kako je to u pozdravnoj reči istakla Ana Gvozdenović, jedan od najznačajnijih savremenih srpskih pripovedača, ali i istančani liričar, pravnik sa doktoratom iz istorije, koji je od roditelja nasledio vezanost za biblioteke i tajanstvenu prašinu naslaganih tomova, dobitnik Ninove, nagrade „Meša Selimović“ i mnogih drugih, direktor Narodne biblioteke Srbije – dr Vladimir Pištalo.
U svom emotovnom obraćanju dr Pištalo je govorio o svojim sećanjima na Kraljevo u kojem je išao u obdanište i osnovnu školu, o emocijama koje bi ga preplavile kada bi sve ono što je dolazilo kasnije – imalo veze sa gradom na Ibru. On je naglasio da prisustvo Žičkom duhovnom saboru doživljava kao povratak kući. Sećajući se vremena kada je u Kraljevu živeo, izmamio je svojom pričom uz obavezno „ako se dobro sećam“ – brojne osmehe prisutnih.
Žiča, ocenio je dr Pištalo, značaj koji je imala u ono vreme – ima i sada:
– Žičke duhovne svečanosti osnovane su kao izraz želje za duhovnom transformacijom. Nekad mi se čini da je transformacija prosto svest o životu, našem životu. Nesvest ne može biti transformacija, ali svesni kontinuitet – može. To je osećaj da život nije negde drugde, a život ključ znanja najjednostavniji od svih stvari – poručio je dr Vladimir Pištalo, proglasivši Preobraženje 2022. svečano otvorenim.
U svečanom delu programa otvaranja Žičkog duhovnog sabora „Preobraženje 2022“ u Narodnom muzeju u Kraljevu učestvovao je i pojac Ivan Trajković, u pratnji Vujice Vasiljevića i Dušana Dunjića, iz pevnice kraljevačkog Hrama Svetog Save.
Žički duhovni sabor „Preobraženje“ kroz decenije postojanja postao je mesto gde se pomno čuva i brižno neguje srpsko kulturno nasleđe i pravoslavna duhovnost. Na tom putu je i izložba „Pod zlatnim i plavim nebom: ikone grčkih majstora od XV do XIX veka“ Narodnog muzeja Srbije, koju je otvorila mr Bojana Borić Brešković, direktorka Narodnog muzeja Srbije.
U okviru izbora autorke izložbe Branke Ivanić,muzejskog savetnika Narodnog muzeja Srbije, u postavku je uvršteno 147 ikona – autora sa teritorija tradicionalnih grčkih zemalja, kao i sa šireg područja u okviru Osmanskog carstva i susednih zemalja u kojem su uticaji grčke kulture ostali prepoznatljivi.
Prema rečima autorke izložbe, ove ikone su preobražene zato što je u njih uloženo više od tri godine rada, čišćenja, sređivanja svih vrsta. Izložba je, pojasnila je autorka, pripremljena prošle godine za Dan Narodnog muzeja Srbije u Beogradu, potom je gostovala u Zaječaru, sada u Kraljevu:
– Ova izložba deo je muzejske kolekcije ikona, koje su podeljene na srpske, ruske i grčke. Budući sve pravoslavne, razlikuju se u jeziku, ali i po karakteristikama svake od oblasti iz koje potiču. Rad na pripremi ikona je bio pun entuzijazma. Najveći priliv grčkih ikona u Narodni muzej bio je 1955. do 1975. godine.
Za nekoliko meseci trajanja izložbe u Narodnom muzeju u Beogradu, ikone je videlo više od 30.000 ljudi, a u Kraljevu će izložba trajati do 7. oktobra.
M. M. D.