19. februar 2016.
Film star tri decenije o Jugoslovenima od kojih su neki hteli to i da ostanu
U generacijama iz „pedeset i neke“ još ne bledi sećanje na Titova vremena, ali Jugoslovena je sve manje. Osamdesetih godina prošlog veka, u tadašnjoj SFRJ, koja je imala oko 23 miliona stanovnika, njih oko milion i 200.000 izjašnjavali su se kao Jugosloveni. Nešto manje od pola miliona predstavljali su Jugosloveni iz Srbije.
Stanovnici SFRJ su mogućnost da se izjašnjavaju kao Jugosloveni dobili tek 1961. godine, ali nikada nisu bili većina, budući da je nacionalna pripadnost bila dominantna.
Prema ranijim popisima Srbija je imala oko 80.000 Jugoslovena, Hrvatska i Slovenija zajedno ni 1.000. Paradoks je da danas jugoslovenstvo od svih bivših jugoslovenskih republika najviše jača u Sloveniji. Svi ljudi sa prostora bivše Jugoslavije, koji žele i dalje da se izjašnjavaju kao Jugosloveni, danas su moderni apatridi, narod bez države.
Čak se ni Josip Broz Tito nije izjašnjavao kao Hrvat, nego kao Jugosloven. Tako su se izjašnjavale i mnoge poznate ličnosti: Branimir Džoni Štulić, Lepa Brena, skijašica Mateja Svet, reditelj Srđan Dragojević, glumac Predrag Ejdus.
Većina pripadnika starije generacije sa setom govore o vremenu socijalizma i velike Juge, jer se sećaju lagodnijeg života. Da li je ta bezbrižnost imala realnu potporu, drugo je pitanje. Njega, kao i pitanje da li je stvaranje Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca bilo greška, ostavljamo za druge analize, a u ovom tekstu donosimo podsećanje kako je SFRJ pre tačno 30 godina, u svom putopisu videla američka TV stanica CBS. Jugoslavija iz 1986. godine u ovom turističkom filmu zemlja je nasmejanih i bezbrižnih ljudi, država koja prema rečima novinarke Melodi Rodžers, ima sve najbolje od Evrope – “rivijeru kao Francuska, kockarnice kao u Monte Karlu, ostrva poput grčkih, pejzaže kao Velika Britanija i planine poput švajcarskih”.
Iako su se pre dolaska plašili kako će biti prihvaćeni, Melodi Rodžers i ekipa priznaće u dokumentarcu da je “Jugoslavija jedna od najlepših zemalja koju su ikada posetili”. Iako film nema prevod, verujemo da ćete u lepotama stare Juge uživati, makar nijednu reč ne razumeli.
