Kraljevačka biblioteka bila je domaćin događaja kojim su obeležena tri velika jubileja: sedam vekova od upokojenja kralja Milutina, 700 godina od dolaska na vlast kralja Stefana Dečanskog i 100 godina od smrti Kralja Petra Karađorđevića
U Narodnoj biblioteci “Stefan Prvovenčani” u Kraljevu održano je veoma posećeno predavanje o Svetom kralju Milutinu, Svetom kralju Stefanu Dečanskom i kralju Petru I Karađorđeviću. Njih trojicu vezuje šestovekovni kontinuitet kraljeva, svetitelja, mučenika i narodnih vladara
– Pripadamo narodu koji je svoje kulturno i duhovno bogatstvo nasledio od srednjovekovnih vladarskih dinastija. “Skok u srednji vek ” ili povratak u srednji vek? Hrišćanska civilizacija je osnovno obeležje srpskog srednjeg veka. Kralj Milutin, kralj Stefan Dečanski i kralj Petar Prvi su u šestovekovnom kontinuitetu ostavili Srbima neprocenjivo bogatstvo. Nije lako samo zapamtiti njihove darove, a kamoli umnožiti ih i nadograditi. Zato nam istorija i pomaže da postanemo svesni svog duhovnog i kulturnog identiteta – kaže za portal Krug dr Dragoljub Danilović, profesor u kraljevačkoj Gimnaziji i predsednik Društva istoričara Raškog okruga.
Da podsetimo, kralj Petar Prvi Karađorđević, rođen je 16. jula 1844. godine (od oca Aleksandra i majke Perside). Osnovnu i srednju školu završio je u Beogradu, a kasnije nastavio školovanje u Švajcarskoj i Francuskoj. Učestvovao je u francuskoj-pruskom ratu 1870/1871. godine, a oženio se kneginjom Zorkom. Od 1912. do 1918. godine učestvuje u oslobodilačkim ratovima Kraljevine Srbije. Sa svojom vojskom je prošao kroz sve velike bitke i posebno se pamti njegova velika žrtva prilikom povlačenja preko Albanije. Umro je 16. avgusta 1921. godine kao prvi kralj Kraljevine Srba Hrvata i Slovenaca.
Vladavina kralja Uroša Prvog obeležena je ekonomskim usponom Srbije, dolaskom nemačkih rudara Sasa, razvojem rudarstva, jačanjem međunarodnog ugleda Srbijae. Kralj Dragutin je 1276. zbacio svog oca Urošu uz pomoć mađarskog kralja. Mađarska princeza Katilina bila je žena kralja Dragutina. Beograd, Mačva i severoistočni deo Bosne bili su pod vlašću srpskog kralja ili sremskog kralja kako je zabeleženo u izvorima.
Za vreme vladavine kralja Milutina srpska država se teritorijalno proširila: na čelu crkve promenilo se pet arhiepiskopa, izgrađeno je najviše hramova i manastira. Vladar je bio u sukobu sa svojim bratom Dragutinom i sinom Stefanom.
Sveti Kralj Stefan Uroš treći Dečanski kao dečak bio je zatočen kod tatarskog velikog kana Nogaja. Posle desetogodišnjeg zatočeništva vratio se u Srbiji, oženio bugarskom princezom Teodoro. Vladao je Zetom, zajedno sa svojom babom – kraljicom Jelenom Anžujskom. podigao je pobunu i otac – kralj Milutin ga kažnjava oslepljenjem i progonstvom u Vizantiju. Otac ga posle sedam godina poziva da se vrati, pa 1321. godine Stefan postaje srpski kralj Stefan Uroš treći Dečanski. Pobedio je Bugare u bici kod Velbužda 1330. godine. Bio je ktitor manastira Visoki Dečani. Stefan Dušan je zbacio oca 1331. godine, a vlastela je dovela na vlast kralja Dušana. Kralj Milutin se upokojio 12. novembra 1321. godine u Nerodimlju. Njegove mošti su počivale u manastiru Banjska, da bi posle Kosovskog boja bile prenete u Trepču. Godine 1460, pred najezdu Turaka Osmanlija mošti su preneta u Bugarsku, najpre u manastir Svetog Ćirila i Metodija, a potom u Crkvu Svete nedelje u Sofiji
– Zato ove veče jeste prikaz kontinuiteta kraljevskih dinastija srednjeg veka i novovekovnih dinastija, želja da pokažemo kako su to neke osnovne vrednosti koje mi baštinimo do danas. Mi smo nosioci evropske kulturne baštine i nije potrebno da dokazujemo to, zato što su ti dokazi veoma vidljivi, materijalni i duhovni – rekao je dr Dragoljub Danilović.
Direktorka kraljevačke biblioteke Jasminka Marković istakla je da sa Društvom istoričara Raškog okruga ova ustanova već duži niz godina organizuje raznovrsne programe:
– Javnost upoznajemo sa važnim događajima i ličnostima iz srpske kulture istorije sa željom da probudimo interesovanje kod mladih ljudi za ovakvom vrstom edukacije.
fotografije: Nenad Jerotijević
M. M. D.
